دعوای استرداد (پس گرفتن) جهیزیه

بر اساس ماده ۶۳ قانون اجرای احکام مدنی، از اموال منقول (اموال قابل جابجایی مانند ماشین) که در محل زندگی مشترک زوجین (زن و شوهر) وجود دارد آنچه که معمولاً مورد استفاده زن قرار می‌گیرد، متعلق به زن است و آنچه مورد استفاده مرد قرار می‌گیرد به مرد تعلق دارد و بقیه با توجه به مقررات این قانون مشترک محسوب می‌شود، مگر اینکه خلافش اثبات گردد.

برای دعوای استرداد و پس گرفتن جهزیه قبل از هر چیزی زن باید ثابت کند که جهیزیه را برده و به منزل شوهر خود تحویل داده است. همچنین وسایل باقی است و باید از طریق ادله اثبات دعوا حق آن ثابت شود.

در هر صورت اگر زن بخواهد در جهیزیه خود دخل و تصرف کند و شوهر مانع این کار شود زن می‌تواند درخواست اظهارنامه دهد و به همسر خود اعلام کند. در صورتی که شوهر از خارج کردن جهیزیه جلوگیری نماید زن می‌تواند به دادگاه  مراجعه نماید.

بر اساس رویه قضایی، جهیزیه جزء دارایی زن محسوب می‌گردد و زن به طور رایگان به مرد اجازه استفاده از آن را داده است.

تا زمانی که عین جهیزیه وجود داشته باشد، زوجه (زن) می‌تواند درخواست گرفتن عین آن را نماید. و در صورت تلف شدن و از بین رفتن آن قیمت آن را مطالبه و درخواست کند. در صورتی که زوج (مرد) محکوم شود در مرحله تجدیدنظر یا هنگام اجرای حکم، بر اساس ماده ۳۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۳۹ قانون اجرای احکام مدنی باید قیمت وسایل موجود در جهیزیه را پرداخت نماید.

نحوه اثبات بردن جهیزیه به خانه‌ی شوهر در صورت نداشتن لیست سیاهه جهیزیه

اگر زن لیست سیاهه جهیزیه را نداشته باشد می‌تواند از طریق فاکتور اجناس خریداری شده و شهادت شهود بردن جهیزیه را به خانه‌ی شوهر اثبات نماید. 

منظور از قیمت جهیزیه چیست؟

منظور از قیمت جهیزیه، قیمتی که در زمان عقد توافق کرده‌اند نیست، بلکه قیمت زمان تلف و از بین رفتن اموال که زوج (مرد) مسئول آن است و باید آن را پرداخت کند.

چون استفاده از جهیزیه باعث کاهش قیمت آن می‌شود زوجه نمی‌تواند نسبت به این کاهش و استهلاک (فرسودگی) چیزی مطالبه و درخواست نماید. مگر اینکه زوج در فرسودگی و تلف جهیزیه بعد از طلاق و جدایی مقصر باشد.

دعوای استرداد (پس گرفتن) جهیزیه

بر اساس ماده ۶۳ قانون اجرای احکام مدنی، از اموال منقول (اموال قابل جابجایی مانند ماشین) که در محل زندگی مشترک زوجین (زن و شوهر) وجود دارد آنچه که معمولاً مورد استفاده زن قرار می‌گیرد، متعلق به زن است و آنچه مورد استفاده مرد قرار می‌گیرد به مرد تعلق دارد و بقیه با توجه به مقررات این قانون مشترک محسوب می‌شود، مگر اینکه خلافش اثبات گردد.

برای دعوای استرداد و پس گرفتن جهزیه قبل از هر چیزی زن باید ثابت کند که جهیزیه را برده و به منزل شوهر خود تحویل داده است. همچنین وسایل باقی است و باید از طریق ادله اثبات دعوا حق آن ثابت شود.

در هر صورت اگر زن بخواهد در جهیزیه خود دخل و تصرف کند و شوهر مانع این کار شود زن می‌تواند درخواست اظهارنامه دهد و به همسر خود اعلام کند. در صورتی که شوهر از خارج کردن جهیزیه جلوگیری نماید زن می‌تواند به دادگاه  مراجعه نماید.

بر اساس رویه قضایی، جهیزیه جزء دارایی زن محسوب می‌گردد و زن به طور رایگان به مرد اجازه استفاده از آن را داده است.

تا زمانی که عین جهیزیه وجود داشته باشد، زوجه (زن) می‌تواند درخواست گرفتن عین آن را نماید. و در صورت تلف شدن و از بین رفتن آن قیمت آن را مطالبه و درخواست کند. در صورتی که زوج (مرد) محکوم شود در مرحله تجدیدنظر یا هنگام اجرای حکم، بر اساس ماده ۳۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۳۹ قانون اجرای احکام مدنی باید قیمت وسایل موجود در جهیزیه را پرداخت نماید.

نحوه اثبات بردن جهیزیه به خانه‌ی شوهر در صورت نداشتن لیست سیاهه جهیزیه

اگر زن لیست سیاهه جهیزیه را نداشته باشد می‌تواند از طریق فاکتور اجناس خریداری شده و شهادت شهود بردن جهیزیه را به خانه‌ی شوهر اثبات نماید. 

منظور از قیمت جهیزیه چیست؟

منظور از قیمت جهیزیه، قیمتی که در زمان عقد توافق کرده‌اند نیست، بلکه قیمت زمان تلف و از بین رفتن اموال که زوج (مرد) مسئول آن است و باید آن را پرداخت کند.

چون استفاده از جهیزیه باعث کاهش قیمت آن می‌شود زوجه نمی‌تواند نسبت به این کاهش و استهلاک (فرسودگی) چیزی مطالبه و درخواست نماید. مگر اینکه زوج در فرسودگی و تلف جهیزیه بعد از طلاق و جدایی مقصر باشد.

سؤالات متداول در مورد استرداد (پس‌گرفتن) جهیزیه

سؤال 1: من حکم استرداد جهیزیه‌ام را گرفتم و زمانی که برای هماهنگی در رابطه با پس‌گرفتن جهیزیه به زوج (مرد) زنگ زدم، روز و ساعت را تعیین کرد که برم برای بردن جهیزیه اما وقتی زمان تعیین شده با مأمور رفتیم، منزل نبود و تلفنشم که از دادگاه زنگ می‌زنند جواب نمی‌دهد. لطفاً راهنمایی کنید چه کاری می‌تونم انجام بدهم؟

جواب: در حکم جدید، استفاده از قفل‌ساز در صورت نبودن و یا خودداری از باز کردن درب را درخواست بدهید.

سؤال 2: من جهیزیه‌ام را با تأمین خواسته استرداد نمودم (پس‌گرفتم) ولی بعداً قرار را لغو (باطل) کردم و وسایل در منزل پدرم به عنوان امین (امانتدار) اموال می‌باشد. حال زوج (مرد) حکم به بازگرداندن اموال دارد. اگر پدرم جهیزیه را برنگرداند آیا حکم به شکستن قفل می‌دهند یا جرم خیانت در امانت محسوب می‌شود؟

جواب: خیر، جهیزیه جزء اموال زن محسوب می‌شود. مگر آنکه حکم بازگرداندن جهیزیه از سوی دادگاه صادر شده باشد که در این صورت لازم‌الاجرا است در غیر این صورت خیر.

سؤال 3: همسرم (زن) دادخواست استرداد جهیزیه داد و دادنامه قطعی هم اومد بعدش هم اجراییه گرفت و از پاسگاه محل هم بابت استرداد و بردن جهیزیه آن هماهنگ کرد اما نیومد. و پیغام فرستاده که نمیام و تو هم هیچ کاری از دستت بر نمیاد من هم به اجرای احکام مربوطه مراجعه کردم و اونها هم ابلاغیه براش فرستادن باز هم نیومد بعد دوباره من مراجعه کردم و لایحه سلب مسئولیت (نداشتن مسئولیت) به پرونده اضافه کردم و اجرای احکام هم دوباره براش ابلاغیه تعیین و تکلیف فرستاد ولی باز هم اقدامی انجام نداده است. حالا من باید چطور ایشون رو ملزم و مجبور کنم که برای بردن جهیزیه‌اش اقدام نماید؟

جواب: شما می‌توانید درخواست امین (امانتدار) برای اموال کنید و آنها را به امانت بسپارید و هزینه‌های امانت را از ایشان مطالبه و درخواست نمایید.

سؤال 4 من محکوم شدم به تحویل دادن جهیزیه زوجه (زن) و پرداخت حق‌الوکاله وکیل. تقریباً همه جهیزیه را تحویل دادم. اگه خانم رضایت بدهد روی این پرونده. آیا بعداً می‌تونه شکایت کنه و هزینه‌هایی که برای این پرونده کرده را مطالبه و درخواست کند؟

جواب: خیر، در صورت رضایت زن پرونده مختومه (بسته) می‌شود.

سؤال 5: من برای استرداد و پس‌گرفتن جهیزیه اقدام کردم و سؤالم این است که آیا اجناسی مثل تلویزیون و... که به عنوان شیربهای من توسط خانواده همسرم (مرد) تهیه شده را می‌تونم پس بگیرم یا خیر؟ در ضمن این اجناس و وسایل در لیست جهیزیه (سیاهه) من نوشته شده و طرفین آن را امضاء کرده‌اند؟

جواب: بله، وسایل مورد نظر متعلق به زن می‌باشد.

سؤال 6: خانم بنده یه لیست جهیزیه آورده که من امضاء کردم و از طریق اجرای احکام شورا تحویل دادم و لیستی دیگر آورده که از کمیته گرفته و من امضاء نکردم و قبول نکردم که به منزل مشترکمان آورده. ولی شاهد آورده و من محکوم به استرداد جهیزیه شدم و الان اجراییه به من داده. آیا من می‌تونم جهیزیه را ندم و بگویم قیمتش را حساب کنید تا بدم و بعد اعسار (ناتوانی مالی) بزنم هم برای قیمت اجناس و حق‌الوکاله وکیل و نیم عشر (یک بیستم) در حق صندوق دولت. البته برای اعتراض، اعسار زدم و از هزینه‌های دادرسی معاف شدم؟

جواب: جهزیه عین اموال خانم می‌باشد و قابل تبدیل به پول نیست مگر خود ایشان به این موضوع رضایت داشته باشند.

سؤال 7: خانم دادخواست استرداد جهیزیه داده، پدر خانم بنده یک تلوزیون برای عید اول به من عیدی داده و خانم تلوزیون را در لیست جهیزیه (سیاهه) نوشته است، من شاهد دارم که این تلوزیون را به من عیدی دادند. من می‌توانم بگم مربوط به این دادخواست نیست و اگر تلوزیون می‌خواهند باید پدر خانمم مراجعه به هبه (بخشش) کند؟

جواب: اصولاً عیدی به عروس داده می‌شود، ولی اگر مدارکی مبنی بر عیدی دادن به شما وجود دارد می‌توانید آن را از موارد جهیزیه خارج نمایید.

 سؤال 8: همسر بنده بعد از اینکه من حکم الزام به تمکین (اطاعت) گرفتم، تمکین نکرد. تا اینکه حدود چهار ماه بعد به همراه پدر و مادر و چند تا بستگان و همراه مأمور کلانتری با حکم بردن جهیزیه آمدند و جهیزیه‌اش را بردند. آیا این حضور برای بردن جهیزیه تمکین محسوب می‌شه. و دوم اینکه به دروغ گفته من تمکین کردم اگر چند شاهد دروغین بیاره من چه کاری می توانم انجام دهم؟ آیا من هم می‌توانم شاهد بیارم واقعیت رو بگه که نیامده است؟

جواب: سلام بردن جهیزیه نشانه تمکین نمی‌باشد و شما می‌توانید شاهد ببرید و از همسایگان استشهادیه (شهادت‌نامه) بگیرید.

سؤال 9: آیا مرد می‌تواند جهیزیه همسرش (زن) را که به خانه شوهر آورده، بدون اجازه خانم بفروشد؟ آیا در صورت فروش لوازم، مرد ضامن است؟ آیا خانم می‌تواند همسر را از استفاده از برخی از وسایل جهیزیه‌اش در زندگی منع کند؟

جواب: مرد جایز به فروش وسایل و جهیزیه زن نمی‌باشد و در صورت فروش جهيزيه توسط شوهر بدون رضايت زن، مرد ضامن است. يعني بايد قيمت آن را به همسر خود پرداخت نماید. و همچنین جهیزیه از اموال زن بوده و زن چنین حقی دارد که به شوهر اجازه ندهد از برخی وسایل مربوط به جهیزیه خود استفاده نماید.

سؤال 10: همسرم از من برای جعل سیاهه جهیزیه شکایت کرده و ادعا کرده که قسمتی که با خودکار نوشته شده بعد از امضای لیست سیاهه جهیزیه بوده. همچنین در شورای حل اختلاف در مورد استرداد و پس‌گرفتن جهیزیه رأی به نفع ایشان صادر و قطعی شده است. همچنین اصل لیست سیاهه جهیزیه مفقود شده است ولی کپی برابر با اصل آن در پرونده استرداد جهیزیه موجود است. ایشان ادعای جعل و خط‌شناسی بابت تقدم و تأخر را به دادسرا داده‌اند. لطفاً اینجانب را راهنمایی بفرمایید؟

جواب: واضح و روشن است که با ارجاع (واگذاری) امر به کارشناسی جعل یا عدم جعل بودن مشخص خواهد شد.

سؤال 11: زوجه (زن) در سیاهه جهیزیه بدون اینکه به زوج (مرد) گفته باشد 3 تکه از وسایلی که زوج خریداری کرده نوشته و زوج آن را امضاء کرده اکنون برای استرداد و پس‌گرفتن جهیزیه وقت دادگاه داریم آیا مرد می‌تواند با فاکتوری که از وسایل مورد نظر دارد آنها را پس بگیرد؟

جواب: بله، با اثبات این امر و داشتن ادله کافی حتماً می‌شود.

سؤال 12: همسرم (زن) لیست جهیزیه نوشته که همش دروغه زمان دادگاه نه شاهدی آورده و نه فاکتور. که رأی به نفع من صادر شد. اما دوباره به رأی اعتراض کرده و گفته که شاهد دارم الان پرونده رفته تجدیدنظر. آیا ممکنه که رأی تغییر کند؟

جواب: بله، در صورت شهادت شهود بر دادن جهیزیه از سوی زن وی می‌تواند این امر را ثابت نماید.

سؤال 13: همسرم (مرد) فاکتورهای خرید جهیزیه را از من پنهان کرده است. برخی خریدها از کارت بانکی من بوده و فیش‌های پرداختی آن موجود است. ولی فاکتور را با زرنگی به نام خودش زده. آیا می‌توانم وسایلم را ببرم و اگر شکایت کرد مواردی را که فاکتورهایش به نام اوست با شهادت شهود اثبات کنم و یا همزمان مطالبه و درخواست مهریه کنم و به جای مهریه محاسبه شود؟

جواب: شما دادخواست مطالبه مهریه دهید و در مورد استرداد و پس‌گرفتن جهیزیه هم جداگانه دادخواست دهید.

سؤال 14: در سند ازدواجم، مبلغی بابت اسباب و خانه‌داری برای مهریه‌ام ذکر شده که همسرم در دوران عقد با نصف اون مبلغ 4 تکه وسایل بزرگ خریداری کردند و فاکتور به نام من (زوجه) صادر شده است، با توجه به اینکه زوج (مرد) این مبلغ را بابت خرید اسباب و خانه‌داری ضمانت کرده می‌تواند ادعایی کند؟ و آیا می‌توانم، این وسایل را هم به عنوان جهیزیه‌ام استرداد کنم؟

جواب: چنانچه نوشته شده باشد فلان مبلغ بابت مهریه زن، زوج باید به زوجه پرداخت نماید و یا اسباب تهیه کند، اگر این باشد اسباب متعلق به زن می‌باشد.

 http://kiandad.com/%d9%88%da%a9%db%8c%d9%84-%d8%b7%d9%84%d8%a7%d9%82/